εικονικά σωμάτια

Φανταστικά σωμάτια, τα οποία δεν μπορούν να ανιχνευθούν και εμφανίζονται κατά τις αλληλεπιδράσεις των στοιχειωδών σωματίων για εξαιρετικά σύντομα χρονικά διαστήματα. Σύμφωνα με την αρχή της αβεβαιότητας (βλ. λ.), το γινόμενο της αβεβαιότητας στη μετρούμενη ενέργεια ενός σωματίου (ΔΕ) με την αβεβαιότητα του χρόνου (Δt), μέσα στον οποίο γίνεται η μέτρηση ενός γεγονότος, δεν μπορεί να ξεπερνά την τιμή της σταθεράς του Πλανκ. Είναι λοιπόν δυνατόν να παραβιαστεί ο νόμος διατήρησης της μάζας και της ενέργειας και να εμφανιστεί στο σύστημα παραπάνω ενέργεια ΔΕ, με την προϋπόθεση ότι αυτό συμβαίνει για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα Δt, τέτοιο ώστε ΔΕ·Δt < Η/4π. Με άλλα λόγια, μπορούν να δημιουργηθούν σωμάτια για πολύ σύντομα χρονικά διαστήματα, ενώ η δημιουργία τους παραβιάζει κανονικά τον νόμο διατήρησης της ενέργειας. Τα σωμάτια αυτά, επειδή κρύβονται μέσα στο σύστημα και δεν μπορούν να ανιχνευθούν, ονομάζονται ε.σ. Η ηλεκτροστατική δύναμη ανάμεσα στα φορτισμένα σωμάτια μπορεί να ερμηνευτεί με την εκπομπή και την απορρόφηση ε. φωτονίων ανάμεσά τους. Παρομοίως, η πυρηνική δύναμη που επιδρά πάνω στα νουκλεόνια μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται στην εκπομπή και απορρόφηση ε. πιονίων. Οι άλλοι νόμοι διατήρησης, όπως για τη στροφορμή, το ισοτοπικό σπιν κλπ. δεν μπορούν να παραβιαστούν ακόμα και για πολύ σύντομα χρονικά διαστήματα.